Ukrayna’nın çöken ekonomisi onu giderek daha fazla dış yardıma bağımlı hale getiriyor.

KYIV, Ukrayna – Merkez Bankası’ndan yapılan ve ülkenin dış yardıma olan bağımlılığının derinleştiğini gösteren bir açıklamaya göre, Ukrayna hükümeti savaş zamanı tahvil piyasalarında para toplamakta zorlandı ve yatırımcılara artırdığından fazlasını ödüyor.

Ukrayna topraklarının yaklaşık beşte biri Rus kuvvetleri tarafından işgal edilmiş durumda. Çelik üretimi ve tarım gibi kilit sektörler savaştan doğrudan etkilendi. Ukrayna’nın tüm şehirlerini vuran seyir füzelerinin yaylım ateşiyle birlikte, ülkenin tüm işletmelerinde büyük bir belirsizlik var.

Ekonominin bu yıl yaklaşık yüzde 40 oranında küçülmesi, vergi gelirlerini kurutması ve büyümeyi artıracak önceden planlanmış harcamaları süresiz olarak ertelemesi bekleniyor.

Merkez bankası tarafından Pazartesi günü yayınlanan bir bildiri, Ukrayna’nın savaştan kaynaklanan mali açığının daha az görünür bir yönüne işaret etti: piyasadan para toplayamama. 24 Şubat’ta Rusya’nın işgalinden sonra Ukrayna, savaş öncesi birikmiş borcunu ödeyemedi. Merkez Bankası’nın bilgilerine göre ülke, yatırımcılara o dönemde tahvil satışlarından toplanan miktardan yaklaşık 2,2 milyar dolar daha fazla ödeme yaptı.

Bütün bunlar, Ukrayna’nın kamu maliyesini, bağımsızlık sonrası dönemin en iyi zaman içinderında sallantıda, büyük ölçüde ABD, Avrupa Birliği, bireysel Avrupalı ​​bağışçılar ve diğer bağışçılardan gelen yardıma bağımlı hale getirdi.

Hazine Bakanlığı, o dönemde, güneydoğu Ukrayna’daki çatışmalara, başkente yönelik roket saldırılarına ve savaşın ilk ayında Kiev’in on mil yakınına ilerleyen Rus ordusuna rağmen 6,7 milyar dolarlık tahvil sattı.

Bu satışların çoğunun siyasi amaçlı olduğuna inanılıyordu – yatırımcıların hükümete yardım etmek istemesi veya sermaye kontrolleri nedeniyle başka bir yere yatırım yapamaması. Borçlanma maliyetlerinin beklenen riskleri ve diğer piyasa bazlı göstergeler dikkate alındığında, Maliye Bakanlığı’nın kamu borcuna ödediği faiz oranı piyasanın altındadır.

Ukrayna’nın savaş zamanı para politikasının bir özelliği olarak, Merkez Bankası borç verme oranını ortalama yüzde 25’te tuttu ve bu, Ukrayna tahvillerinin yaklaşık yüzde 15’lik getirisinden çok daha yüksek.

Ukrayna’nın yaz boyunca askerlerin maaşlarını ödemek ve diğer savaş masraflarını ödemek için para basarak açığı kapatma hamleleri enflasyonu artırdı. Şimdi Merkez Bankası enflasyonu düşürmeye çalışırken, hükümet de borçlanma maliyetlerini düşürmek için faiz oranlarını düşürmeye çalışıyor.

Ukrayna parlamentosunun gelecek yıl için kabul ettiği bütçe yaklaşık 36 milyar dolar açık veriyor. Planlanan harcamaların yaklaşık yarısı ordu, polis ve diğer askeri harcamalar içindir. Bu yıl açık ayda yaklaşık 5 milyar dolara yükseldi.

Ukrayna’yı bağımsızlık sonrası uzun mali krizlerden kurtaran Uluslararası Para Fonu, savaş sırasında büyük ölçekli borç vermeye devam etmedi.

Kiev Ekonomi Okulu profesörü ve eski Ekonomi Bakanı Timofiy Milovanov, “Borcun sürdürülebilirliği konusunda endişeliler” dedi. “IMF, borcun sürdürülebilirliği ve finansman kapasitesi konusunda endişeleniyorsa, özel yatırımcıların ne düşündüğünü bir düşünün.”

Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskiy Pazartesi gecesi yaptığı bir konuşmada, Ukrayna’nın elektrik şebekesine düzenlenen bir Rus füze saldırısı dalgasının ardından yaklaşık dokuz milyon kişinin elektriksiz kaldığını söyledi. Elektrik kesintileri bazı şehirlerde ekonomik aktiviteyi neredeyse durma noktasına getirdi.

Bay Milovanov, Ukrayna’nın savunması için para ödeyen bağışçıların, Ukrayna istikrarsız kalırsa, Doğu Avrupa’da devam eden istikrarsızlığın potansiyel maliyetini de düşünmeleri gerektiğine inanıyor.

“Ukrayna, Avrupa’nın güvenliğinde kritik bir rol oynayacağı için uzun, çok uzun bir süre ve çok önemli miktarda dış yardımın net alıcısı olacak.” Ancak Avrupa’da uzun süreli istikrarsızlık, Ukrayna hükümetini desteklemekten daha pahalıya mal olacak” dedi.