Ünlü bir Fransız romanı Putin’i açıklamaya çalışıyor. Çok iyi, bazı eleştirmenler söyle.

“Ruslar devletten iki şey talep ediyor: iç düzen ve dış güç.”

Kurgusal Başkan Vladimir V. Putin, Le Mage du Kremlin’de veya Fransa’nın gözlerini kamaştıran ve 430.000’den fazla kopya satan hükümetinin iç işleyişini araştıran ödüllü bir roman olan “Kremlin’in Sihirbazı”nda böyle diyor.

Geçen Şubat ayında Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden kısa bir süre sonra yayınlanan roman, Bay Putin’in motivasyonlarını anlamak için tanınmış bir rehber haline geldi. Ayrıca İsviçreli-İtalyan yazar Giuliano da Empoli’yi, savaşın ilerleyişini analiz etmek için Fransız başbakanıyla öğle yemeğine ve bir Fransız sabah haber programına davet edilen bir “Kremlinolog”a dönüştürdü.

Başarı, romanların uzun süredir kamuoyunda tartışmalara yol açtığı Fransa’da edebiyatın kalıcı gücünü gösterdi. Başbakan Elizabeth Borne bir sözcü aracılığıyla, “kurgu ile gerçeği birleştiren ve uluslararası güncel olayları ve Ukrayna’daki savaşı konu alan kitabını gerçekten beğendiğini” söyledi.

Ancak edebi hitlerin bir tür Rorschach testi olduğu bir ülkede, romanın başarısı, Fransa’nın Rusya’ya bakışını şekillendirip şekillendirmediği konusunda da endişelere yol açtı. Eleştirmenler, kitabın Putin’in fazla sempatik bir resmini çizdiğini ve bunun, zaten Rus liderini fazla bağışlamakla suçlanan bir ülkede siyaseti etkileyebileceğini söylüyor.

Bazen bir makale gibi okunan Kremlin Büyücüsü, Batı’nın çöküşü, ABD’nin Rusya’ya diz çöktürme hedefi ve Rusların üstün olduğunu düşünen uzun süredir güçlü bir Putin yardımcısının kurgusal anlatımı etrafında dönüyor. güçlü bir lider için – eleştirmenlerin sayfalar boyunca tartışılmaz olduğunu söylediği tipik Kremlin konuşma noktaları.

En iyi ihtimalle, kitabın popülaritesi, eski Fransa’nın Amerika Birleşik Devletleri büyükelçisi Gérard Araud’un ortak bir devrim, imparatorluk ve kültürel şaheserler tarihi tarafından beslenen “Rusya’ya bir tür Fransız hayranlığı” dediği şeyi yansıtıyor.

Eleştirmenler, en kötü ihtimalle, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Rusya’yı küçük düşürmeme çağrılarında da görüldüğü gibi, Fransa’da devam eden ve ülkenin savaş konusundaki tutumunu şekillendirebilecek olan Bay Putin’in görüşlerinde bir yumuşama sinyali verdiğini söylüyor.

Rennes 2 Üniversitesi’nde Rusya’da uzmanlaşmış bir siyaset bilimcisi olan Cécile Vaissie, “Kitap, Rus propagandasının klişelerini birkaç nüansla aktarıyor” diyor. “Başarını gördüğümde, beni endişelendiriyor.”

Siyaseti incelemek, Bay da Empoli için yeni bir şey değildi. İtalya’nın Floransa kentinde eski bir belediye başkan yardımcısı ve İtalyan başbakanının danışmanı olarak şimdiden İtalyanca ve Fransızca düzinelerce siyasi makale yayınladı, bunlardan biri Barack Obama’nın 2008’deki başkanlık adaylığı üzerine.

Ancak Bay Empoli aynı zamanda kurgu denemek istedi ve Rusya’nın gücünün nasıl yansıtıldığına “büyülendi”. Böylece ilk romanının anlatıcısını ülkenin en ilginç simalarından biri olan Vladislav Y. Surkov’dan model aldı.

Bay da Empoli, “Kitapla ilgili problem, şeytanın bakış açısını ele almaktır,” dedi.

Yakın zamana kadar, Bay Surkov, Bay Putin’in baş ideoloğu ve Bay Putin tarafından uygulanan son derece merkezi kontrolün mimarlarından biriydi ve ona bir kukla ustası olarak ün ve “Putin’in Rasputin’i” unvanını kazandırdı.

Şu anda Paris’teki Poe Bilimler Üniversitesi’nde ders veren 49 yaşındaki, yumuşak dilli, içine kapanık Bay da Empoli, “Personelin oldukça romancı doğasından etkilendim,” dedi. Rusya’yı dört kez ziyaret ettiğini ve araştırması sırasında ülke siyaseti ve Putin rejimi hakkında çok sayıda makale okuduğunu sözlerine ekledi.

Anlatıcı, Bay Putin hükümetinin iç işleyişini anlatıyor. Batı’da dezenformasyon ve bölünmeyi yaymak için trol çiftlikleri kuran kötü şöhretli “Wagner” paralı asker çetesinin kurucusu Yevgeny V. Prigozhin gibi gerçek hayattaki Kremlin oyuncularıyla yolları kesişir.

Bay Empoli, taslağını iki yıl önce yayıncısı Gallimar’a teslim etti. İlk kurgu denemesinden pek bir şey beklemediğini söyledi.

Ardından Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesi geldi.

Uzun süredir baharda yayınlanması planlanan roman, Bay Putin’e yönelik ilk yeni bakışlardan biriydi. Kısa sürede kasabanın konuşması oldu.

Savaşı kınayan ancak daha önce Putin’i savunan Rus tarihi uzmanı Hélène Carrère d’Encausse, “Kitap sunmadan akşam yemeğine veya öğle yemeğine çıkmam” dedi. Putin’i anlamanın anahtarı bu.

Eski Fransız dışişleri bakanı Hubert Védrine, “ağızdan ağza söz o kadar iyiydi” ki, “inanılmaz derecede ikna edici” olarak nitelendirdiği romanı okumaya mecbur hissettiğini söyledi.

“Kremlin Büyücüsü”, 2022’de Fransa’da en çok satan beşinci kitap oldu. Hediye Académie Française tarafından seçildi ve 14 turluk olağanüstü bir oylamanın ardından, Fransa’nın en prestijli edebiyat ödülü olan Goncourt’tan sadece bir oy eksikti.

En iyi politikacılar ve diplomatlar romanı halkın önünde övdü. Eski Başbakan Edouard Philippe bunu “güç üzerine büyük bir yansıma” olarak nitelendirdi. Bay Empoli, mevcut çatışmayı analiz etmesi için her talk-show’a davet edildi.

Romanını Rusya’yı anlamak için bir rehber olmaktan çok politik bir kurgu olarak gören Bay da Empoli, “Koşullar kitabın kabulünü açıkça değiştirdi” dedi. “Bunu mutlaka beklemiyordum.”

Tek şaşıran o değildi.

Bir dizi Rus uzman, romanın coşkusuyla ilgili endişelerini dile getirdi. Kitabın Bay Putin’e karşı daha nazik olduğunu, onu halkın iyiliği için oligarklarla savaştığını ve Batı’nın küçümsemesine rağmen “Rusya’yı yükselttiğini” söylüyorlar.

Bir pasajda anlatıcı, Rusların Bay Putin’in cumhurbaşkanı olarak göreve başladığı ilk gün olan 1 Ocak 2000’de Çeçenya’da savaşan birliklere sürpriz bir ziyarette bulunduğunu öğrendikten sonraki gururunu anlatıyor. “Yine, sorumlu bir lider vardı” diyor.

Sorbonne’da Rus tarihi profesörü olan Françoise Thom, tasvirlerin “Putin’in gerçekliğinin çirkin boyutunu tamamen gizlediğini” ve “Rusya’nın propaganda imajına çok yakın olduğunu” söyledi.

Siyaset bilimci Bayan Vaissie bunu daha net ifade etti. Kremlin tarafından finanse edilen TV kanalına ve Fransa’nın edebiyat seçkinlerinin Paris tabyasına atıfta bulunarak, “Saint-Germain-des-Prés için biraz Russia Today gibi,” dedi.

Birkaç Fransız diplomat, romanın Putin hükümetinin kanaatlerine ilişkin yararlı bir içgörü olduğunu savunarak aynı fikirde değildi.

Fransa’nın Moskova eski büyükelçisi Sylvie Bermann, “Bu konuşmayı da duymamız gerekiyor” dedi. “Bu, onunla aynı fikirde olduğumuz anlamına gelmez.”

Fransız sağcı gruplar uzun süredir Putin’i övüyor. Bayan Carrère d’Encausse gibi önde gelen entelektüeller de Kremlin’in Batı’nın Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana Rusya’yı küçük düşürdüğü görüşünü desteklediler.

Normal şartlar altında, “Kremlin Büyücüsü”, periyodik olarak Fransa’yı saran zararsız edebi tartışmayı ateşleyebilirdi.

Ama savaş sırasında değil.

Kitapla ilgili tartışma, Avrupa’nın Putin’le nasıl başa çıkılacağı konusunda bölünmeye devam ettiği bir dönemde ortaya çıkıyor. Polonya gibi Doğu Avrupa ülkeleri kesin olarak yenilmesi gerektiğini söylerken, Fransa gibi Batı Avrupa ülkeleri Ukrayna’ya kesin mali ve askeri destek vermekle Putin’e başvurmak arasında gidip geldiler.

Putin’e karşı çıkan eski bir Rus diplomat olan Alexander Melnik, “Bu kitap, Fransız liderleri için neredeyse bir tarih ve siyaset ders kitabı haline geldi” dedi. Macron’un Rusya’nın sorunlarına sempati duyan açıklamalarına işaret etti.

Üç başkanlık danışmanı, Bay Macron’un romanı okuyup okumadığını veya bilmediklerini söylemeyi reddetti.

Zaman zaman Macron’a Rusya konusunda tavsiyelerde bulunan eski dışişleri bakanı Védrine, Fransa cumhurbaşkanının kitabı okuması halinde bunun Rusya’ya karşı saldırgan bir tavır almasına neden olmayacağını itiraf etti. Kitabın popülaritesinden orta vadeli bir fayda gördüğünü de sözlerine ekledi: “kabul edilebilir olduğunda” Bay Putin’e ulaşma fırsatı yaratmak.

Kremlin Büyücüsü geçen yaz İtalyanca olarak yayınlandı, yaklaşık 20.000 kopya sattı ve İtalya’da büyük bir roman olarak selamlandı. Şimdiye kadar, İngilizce de dahil olmak üzere, ancak Rusça veya Ukraynaca’ya değil, yaklaşık 30 çeviri yayınlandı veya devam ediyor.

Bay Da Empoli, ona tek amacının “inandırıcı” bir roman yazmak olduğunu, başka bir şey olmadığını söyledi. “Bir kitap yayınlandı mı,” dedi, “kendine ait bir ömrü vardır.”