Ukraynalı belediye başkanı ortadan kayboldu, ancak sadakatiyle ilgili hiçbir soru yoktu.

Herson, Ukrayna — Rusların yüzlerce Ukraynalıya işkence yaptığı Dinyeper Nehri yakınlarındaki hapishane artık boş. Ukrayna güçleri üç ay önce şehri kurtardığında, mahkumların çoğu serbest bırakıldı.

Ancak tanınan bir mahkûm hâlâ kayıp: şehrin eski belediye başkanı Igor Kolikhayev.

Rus güçlerinin Herson’u işgal etmesi üzerine kaçmayı reddeden ve bir süre görevinde kalan belediye başkanı, Haziran ayında tutuklanarak hücreye konuldu. Tanıklara göre, Ukrayna kuvvetleri sonbaharda şehre doğru ilerlerken, Bay Kolykhayev’i tutsak edenler şehri Rusların elindeki bölgenin daha derinlerine itti.

O zamandan beri kendisinden haber alınamadı.

Ortadan kaybolması, Bay Kolikhayev’in etrafında dönen soruları ve oynamaya çalıştığı rolü derinleştirdi. Rus yönetimini kabul etmeyi veya onlara bağlılık yemini etmeyi reddetmesine rağmen, masasında kaldı, ışıkları açık ve otobüsleri çalışır durumda tutmaya çalıştı. Karar, yaşanabilir bir şehir yaratılmasına yardımcı olurken, aynı zamanda Rus kuvvetlerinin bir işgal hükümeti kurmasının önünü açtı.

Pek çok şehir sakini, 52 yaşındaki eski belediye başkanını, siyaset ve güvenlik kurumlarının çoğunun kaçtığı savaşın ilk günlerinde yerinde kaldığı için bir kahraman olarak görüyor.

Ancak diğerleri, belediye başkanının sadakati hakkında, tutuklanması ve gözaltına alınmasının bile gideremediği şüpheler besliyor.

Bay Kolikhayev hakkındaki çelişkili görüşler, savaş zamanı Ukrayna’da, özellikle işgal altındaki topraklarda sadakati değerlendirmenin karmaşıklığını vurguluyor.

Ruslar kontrol altındayken, vatana ihanet sayılan şey genellikle belirsizdir. Rus ordusuna yardım etmek kadar ciddi bir şey olmamalı. İşe gitmekten başka bir şey yapmayan öğretmenler ve polisler firar edenler tarafından taciz edildi ve bazı durumlarda serbest bırakıldıktan sonra tutuklandı.

Tutuklanana kadar belediye başkanının yanında yer alan Herson Kent Konseyi üyesi Dmitry Poddubnyi, “Hain olduğuna dair birçok söylenti ve sızıntı var, şehri terk etti” dedi. “Onunla çok zaman geçirdik. Belediye Meclisi binasında hep birlikte uyuduk. Her gün birlikteydik ve hiç böyle bir şey görmemiştim.”

Herson savcısı, belediye başkanının kaybolmasıyla ilgili bir ceza davası açtı, ancak bir röportajda onun nerede olduğuna dair hiçbir bilgisi olmadığını söyledi. İlerleme olmaması Bay Kolikhayev’in oğlu Svyatoslav’ı kızdırdı ve kendisi hapisteyken babasını izleyen yaklaşık 20 kişiyle görüşerek kendi soruşturmasını başlattığını söyledi. Ama söylentiden başka bir şey değil.

Hasta olduğu bilgisini aldım” dedi. “Dürüst olmak gerekirse henüz bilmiyorum.”

Taraftarlar, Bay Kolikhayev’in asla işgalcilerle işbirliği yapma niyetinde olmadığını söylüyor. İşgal başladıktan birkaç gün sonra ağır silahlı komandolar üçüncü kattaki ofisine yürüdü ve teslim olmasını istedi. Rus ordusu zaten şehri etkili bir şekilde kontrol ediyordu ve reddetme tutuklanma, gözaltı veveyaha kötü sonuçlarla sonuçlanabilirdi.

Orada bulunan korumasına göre, reddetti.

“Belediye başkanı onlara Ukrayna vatandaşı olduğumu çünkü halkın beni seçtiğini ve onları bırakmayacağımı söyledi” dedi. işgal sırasındaki rolleri nedeniyle misillemeler.

Rus kuvvetlerinin neden yerinde kalmasına izin verdiği bir sır olarak kalıyor, ancak burası huzursuz bir yerdi.

Rus birlikleri, bir işgal hükümeti kurmaya hazırlanırken onları şehri yönetme sorumluluğundan kurtardığı için başlangıçta onun dümende olmasından mutlu görünüyordu. Buna karşılık belediye başkanı, onları açıkça eleştirmekten ve işgale karşı ilk haftalarda başlayan büyük protestoları açıkça desteklemekten kaçındı.

Ancak belediye başkanı, Rusların otoritesini tanımayı reddetti. İşgal boyunca yanında olan kişilere göre, Rus komutanların kendisini taraf değiştirmeye zorlama girişimlerini, bazen silah zoruyla savuşturdu. Ve orada çalışmaya devam ederken, Ukrayna bayrağının hala şehir yönetim binasının üzerinde dalgalanmasını sağladı.

Herson’da en çok konuşulan dil olan Rusça’da sık sık yaptığı Facebook paylaşımlarında, sık sık bir Ukrayna bayrağı emojisi eşliğinde “Kherson Ukrayna’dır” ifadesiyle imzalayarak Herson sakinlerinin moralini yükseltmeye çalıştı.

Belediye başkanı, Haziran ayında bir Facebook gönderisinde “Ben asker değilim” diye yazmıştı. “Benim görevim ortak evimizi korumak ve şehrimizi iyi durumda tutmaktır.”

Bu pozisyon, aralarında savaşın ikinci gününde Herson’dan kaçan Herson eyaletinin eski valisi Hennadi Lahuta’nın da bulunduğu eleştirmenler kazandı. Haziran ayında Ukrayna’nın Glavkom haber ajansına verdiği uzun bir röportajda Bay Lahuta, Bay Kolikhayev’e de gitmesini tavsiye ettiğini söyledi.

Bay Lahuta, “25 Şubat’ta Kolikhayev, düşmanın Herson’a gireceğini açıkça anladı” dedi. “Seçilmiş konumu ve işi ne olursa olsun, işgalci ile Ukrayna hükümeti arasında paralel bir varoluş olmadığı için şehri terk etmek zorunda kaldı. Bu çizgiler eninde sonunda aşılacaktır.”

Herson’dan ayrılan diğerlerinin bu görüşü, bugün Bay Kolikhayev’in sadakati hakkında artan şüphelerin artmasına katkıda bulundu.

Sayın Kolikhayev, işgal altındaki hayatın gerçekliğini anlamamakla suçladığı yabancıların eleştirilerini reddetti.

Ülkeye sadece televizyon ekranlarından hizmet verenlerin aksine ben şehrin içindeyim, işleyişinden ve sakinlerinin güvenliğinden sorumluyum” dedi. “Sadece kasaba halkı beni ve eylemlerimi yargılayabilir.”

Belediye başkanının en güçlü destekçileri arasında işgal sırasında en çok zarar görenler var.

28 yaşındaki Andriy Andryushchenko, işgalden önce bir gece kulübü yöneticisiydi ve bir yeraltı direniş grubunun kurulmasına yardım etti. Yazın tutuklandığını ve Bay Kolikhayev’in tutulduğu cezaevinde 47 gün boyunca işkence gördüğünü söyledi. Ona göre, Rus gardiyanlar dişlerinin yarısını kırdılar ve cinsel organına bağlı tellerle ona elektrik verdiler. Kendisine ve mahkum arkadaşlarına günde bir kap makarna ve bir bardak su veriliyordu.

Bay Andryushenko şu anda, insani yardımın dağıtımını denetleyen Herson askeri yönetiminin bir üyesidir. Belediye başkanını yıllardır tanıdığını söyledi.

Belediye başkanı hakkında “Onun bir hain olduğunu düşünmüyorum” dedi. “Şehri destekledi ve bundan vazgeçmedi. Elbette onlarla temas halinde olmalıydı ama silah zoruyla.”

Belediye başkanının onu barındırmak için gösterdiği tüm çabalar, onu hapisten kurtaramadı. Nisan ayında, Rus askeri komutanları onu ve ekibini şehir yönetim binasından kovdu ve Bay Kolykhayev başka bir yerde işine devam ederken kukla bir belediye başkanı atadı. Haziran ayında, Rusya’nın iç istihbarat servisi FSB, onu ve korumasını tutukladı ve siyasi tutuklular için bir hapishaneye koydu. Koruması aylar sonra serbest bırakıldı.

Ruslar, onların varlığına karşı direnişi kırmak için belediye başkanının durumundaki belirsizlikten yararlanmakta gecikmediler.

Sayın Maksimenko, Temmuz ayında tutuklanmasının ardından Rus müfettişin Alexander Maksimenko’ya sorduğu ilk problemun belediye başkanı hakkında olduğunu söyledi. Müfettiş, belediye başkanının teslim olduğunu, Rus pasaportu aldığını ve halkını terk ettiğini bilseydi nasıl hissedeceğini sordu.

Ukrayna hükümetinin bir kanaat kuruluşunun yerel şube başkanı olduğu için tutuklandığını söyleyen Maksimenko, “Şüphelerim vardı” dedi. “Ya doğruysa?”

Birkaç hafta sonra, şans eseri, diğer mahkumların görüş alanı dışında olan Bay Kolikhayev’i gördü. Bir gardiyan, belediye başkanının hücresinin kapısını açık bırakmıştı ve tesadüfen kapı eşiğinde duruyordu.

Maksimenko, “Birbirimizi gördük ve birbirimizin gözlerine baktık” dedi. “Bana içtenlikle gülümsedi, ben de ona gülümsedim. Bu sayede birbirimize destek olduk” dedi.

“Bu onu son görüşümdü,” dedi.

Herson’un merkezinde Bay Kolikhayev’in özel ofisinin bulunduğu sokakta, küçük kulübelerin cepheleri, belediye başkanının kendisinin finanse ettiği bir proje olan melek freskleri ve sıcak hava balonları ile boyanmıştır. Herson’un artık yeni bir belediye başkanı var, Bay Kolikhayev’in siyasi partisinin bir üyesi olan Halyna Luxova.

Yakınlarda, geçen ay kentteki Ukrayna kuvvetleri ile hâlâ Dinyeper Nehri’nin doğu yakasını işgal eden Rus birlikleri arasında bir topçu düellosu gerçekleşti.

Pembe ve mavi bir ceketin üzerine yeşil bir kamuflaj ceket giyen Natalia Havrilenko’nun kalın kalçası rastgele bir tepki almadı. Bayan Havrilenko, işgalin ilk bölümünü düşman hatlarının gerisinde Ruslarla savaşan küçük bir silahlı gerilla grubuna yiyecek ve silah kaçakçılığı yaparak geçirdiğini söyledi.

Sonra tutuklandı.

Belediye başkanı olarak aynı Herson hapishanesinde birkaç hafta geçirmesine rağmen, onu ilk kez Ekim ayında Ukrayna kuvvetleri içeri girdiğinde ve Ruslar onları nehrin karşısındaki başka bir yere taşıdığında gördü. Kilo verdiğini ancak rastgele bir işkence belirtisi göstermediğini söyledi.

“Gözlerinde korku görmediğini” ve hapishane bahçesinde yaptıkları kısa konuşmalardan Ukrayna’ya sadık olduğuna inandığını söyledi.

Herson şehrinin bazı sakinleri, Bay Kolikhayev’in Rus kontrolündeki bölgede bir mahkum olduğuna inanıyor. Diğerleri onun öldüğünü düşünüyor. Eylemlerinden şüphe duyanlar, Rusya’da yaşayıp yaşamadığını merak ediyor.

Bayan Havrilenko, görüşünde katı. Herson’ın birçok haini olduğunu söyledi. Belediye başkanı onlardan biri değildi.

“Herkes şehri terk etti” dedi. “Liderlikten kimse kalmadı. Geriye bir tek o kaldı.”